روز جهاني قلب 2020(1399 شمسي)
پيشگيري از حمله قلبي و سكته مغزي
بيماري قلبي عروقي سالانه جان 17.9 ميليون نفر يعني 31 % كل مرگ هاي جهان را مي گيرد. عوامل خطر اين بيماري ها –كه در ابتدا به شكل حمله هاي قلبي و سكته مغزي تظاهر مي كنند- مصرف دخانيات، رژيم غذايي ناسالم، كم تحركي، و مصرف بي رويه الكل مي باشند كه به نوبه خود درافراد به شكل فشارخون بالا، قند خون بالا و اضافه وزن و چاقي ، و خطرات تخريب كننده سلامت قلب تظاهر مي كنند.بيماري قلبي عروقي از جمله سكته هاي مغزي مسئول نيمي از بيماري هاي غيرواگير و اولين عامل كشنده جهان هستند.
روز جهاني قلب بخشي از يك پويش جهاني براي گسترش آگاهي در خصوص پيشگيري از بيماري قلبي عروقي و سكته مغزي است. فدراسيون جهاني قلب اين روز را به عنوان يك پويش بين المللي سالانه در 29 سپتامبربنا نهاد.
فدراسيون جهاني قلب همراه با سازمان جهاني بهداشت برگزاري روز جهاني قلب را در سال 1999م پيشنهاد دادند. اين ايده براي اين واقعه توسط رئيس فدراسيون در سال 1999-1997م پيشنهاد شده بود.
در اصل اين روز در آخرين يكشنبه سپتامبر طرح شده بود ، اما تا سال 2011م ادامه داشت . اولين جشن در 24 سپتامبر سال 2000م برگزار شد.
فدراسيون جهاني قلب از اين مناسبت جهاني حمايت مي كند. سازمان جهاني بهداشت براي كاهش مرگ بيماري هاي غيرواگير تا سال 2025م ، هدف كاهش مرگ هاي زودرس ناشي از بيماري هاي قلبي عروقي تا 25 % را تعيين كرده است.
هدف از تعيين روز جهاني قلب
يكي از اعضايي كه در بدن ما وجود دارد و معني واقعي زنده بودن است ، قلب ماست. بطوري كه حتي افرادي كه دچار مرگ مغزي مي شوند، هنوز زنده هستند.
در حال حاضربيماري قلبي عروقي عامل اصلي مرگ در دنيا هستند و تقريبا" 17.9ميليون نفر سالانه در سراسر دنيا به علت بيماري قلبي عروقي فوت مي كنند. اكثريت اين مرگ ها ناشي از بيماري كرونر قلب يا سكته مغزي بوده است .
عوامل خطر هدايت كننده به بيماري قلبي و سكته مغزي شامل:
فشارخون بالا، كلسترول و قند خون بالا
مصرف دخانيات
رژيم غذايي ناسالم
چاقي
برگزاري روز جهاني قلب نقش بسيار مهمي در تغيير اين عوامل خطر دارد. اين يك پلت فرم جهاني قاطع است كه افراد مي توانند براي افزايش آگاهي و تشويق افراد، خانواده ها، جوامع و دولت ها براي اقدام فوري استفاده كنند. با همديگر، هر فرد قدرت كاهش مرگ هاي زودرس و بار ناشي از بيماري هاي قلبي عروقي را دارد، كه به مردم در هر كجاي دنيا براي زندگي طولاني تر، بهتر و سلامت قلب كمك مي كند.
روز جهاني قلب بزرگترين بنيان آگاهي رساني جهاني فدراسيون جهاني قلب براي بيماري قلبي عروقي است. از زمان طرح آن، به سرعت رشد كرده و مشاركت و حمايت جهاني عظيمي را تجربه كرده است.
شعار روزجهاني قلب: «با تمام وجود از سلامت قلب مراقبت كنيد»Use Heart to Beat Cardiovascular disease» «
پيام اصلي:با تدبير، اثرگذار و همدلي از سلامت قلب خود، خانواده و جامعه مراقبت كنيد.
۹/۱۷ ميليون نفرهرساله به علت بيماري هاي قلبي عروقي فوت ميكنند.كه شامل ۰/۳۱كل مرگ هاي جهان است.
حمله قلبي چيست و علايم و نشانه هاي آن و علل ايجاد آن چيست؟
قلب انسان عضله قوي است كه در 24 ساعت صد هزار بار مي تپدتا از طرفي اكسيژن و مواد غذايي را به سراسر بدن و از طرف ديگر مواد زائد را به كليه و ريه براي دفع آنها برساند . عملكرد مناسب قلب جهت حفظ زندگي ضروري است. عضله قلب را سه رگ اصلي بنام عروق كرونر(تاجي) و شاخه هاي آن تغذيه مي كنند اين سه رگ كه روي عضله قلب قرار دارند قسمت قدامي(جلويي)، قسمت خارجي و تحتاني را خون رساني مي كنند. اگر اين عروق تنگ يا مسدود شوندخون رساني به عضله قلب مختل مي شود و نمي تواند خون حاوي اكسيژن و مواد غذايي دريافت كند كم خوني موضعي در عضله قلب (ايسكمي)را مينامند. سكته قلبي(انفاركتوس)بدليل قطع كامل جريان خون حاوي اكسيژن و مواد غذايي به عضله قلب اتفاق مي افتد
علائم بيماري عروق كرونر
اگر عروق كرونر تنگ و يا مسدود شود و ايسكمي و يا انفاركتوس اتفاق بيفتد علايم زير ايجاد مي شود.
- معمولا درد درقفسه سينه احساس مي شود، ممكن است بجاي درد احساس سنگيني، فشار شديد مثل اينكه فردي روي سينه ايستاده است يا احساس سوزش و سوزن سوزن شدن روي سينه احساس شود.
- احساس تنگي نفس يا خستگي زودرس مي تواند از علائم حمله قلبي (ايسكمي يا سكته قلبي) باشد. درد ممكن است به فك تحتاني، شانه ها، هردوبازو و دست و گردن، بين دوكتف، پشت قفسه صدري نيز احساس شود.
- اگر درد قفسه صدري در استراحت اتفاق بيافتد و بيش از 10 دقيقه طول بكشد اين درد ممكن است شروع يك حمله قلبي باشد.
- درد ممكن است در ناحيه سردل(اپيگاستر)احساس شود اين درد معمولابا دردهاي معده اشتباه مي شود و در صورت احساس درد در ناحيه اپيگاستر يا سردل بهتر است به پزشك مراجعه شود تا نوع گوارش از قلبي افتراق داده شود
- ممكن است همراه با درد تعريق نيز وجود داشته باشدو يا علائمي مانند تهوع و استفراغ وجود داشته باشد گاهي بجاي قفسه صدري بيمار دچار تنگي نفس مي شود.
با وجود علائم فوق بيمار بايد آرام در وضعيت نيم نشسته قرار گيرد براي اينكه فعاليت قلب افزايش نيابد هيچ حركتي نكند فوري با اورژانس 115 تماس گرفته شود . اگر به اورژانس دسترسي نداشت از ديگران براي انتقال به بيمارستان كمك بگيريد.
در انتقال به مركز درماني بيمار نبايد راه برود و از پلهها پايين بيايد بلكه بايد توسط ديگران به اتوموبيل منتقل و به مركز درماني انتقال يابد قبل از رسيدن به بيمارستان اگر به قرص آسپرين دسترسي وجود دارد دو عدد قرص 80 ميلي با هم جويده شود در غير اينصورت براي تهيه قرص جابجا نشود زيرا كمترين فعاليت در شرايط حمله قلبي آسيب جدي به همراه دارد.
بيمار پس از گرفتن فشارخون اگر فشار سيستول يا ماكزيمم بيش از 100 ميلي متر جيوه است قرص ژله اي زيرزباني تي ان جي مصرف شود.
چه عواملي موجب تنگي عروق كرونر (عروق تغذيه كننده عضله قلب)مي شود.
عروق كرونر مانند لوله هاي خالي هستند ديواره آنها از سه لايه تشكيل شده است قسمت مياني از عضلات بسيار كوچك و رشته هاي ارتجاعي تشكيل شده و روي آن را (داخل فضاي عروق كرونر)يك لايه سلول بنام آندوتليال مي پوشاند . اين لايه سلولي از تماس قسمت مياني رگ با خوني كه در رگ جاري است، ممانعت ميكند.
بيماري عروق كرونر از كودكي آغاز مي شود و رسوب رگه هايي از چربي در جدار رگ اتفاق مي افتد و بتدريج بيشتر مي شود و به ديواره رگ آسيب مي زند علاوه برچربي مواد ديگري مثل كلسيم ياسلولهاي التهابي در جداررگ رسوب مي كنند. اين مواد كه در جدار رگ رسوب مي كنند را پلاك مي گويند اندازه اين پلاك ها متفاوت است و بتدريج به داخل رگ پيشروي مي كنند سطح اين پلاك ها در داخل رگ سفت، سخت و شكننده است و ممكن است ترك بخورد يا پاره شود و درنتيجه قسمت مياني رگ با خون داخل مجراي رگ تماس پيدا مي كنند و پلاكت ها كه عناصر كوچكي از خون هستند در محل ترك خوردگي و يا پاره شده گي جدار رگ جمع مي شوند و تشكيل لخته مي دهند و مجراي رگ را تنگ تر ميكنند يا كا ملا مسدود مي سازند و بدين ترتيب خونرساني به عضله قلب كاهش مي يابد و يا قطع مي شود و ايسكمي يا سكته قلبي رخ مي دهد
علل زمينه ساز بيماري عروق كرونر:
مراحل تشكيل رسوب مواد از جمله چربي(پلاك)در جدار رگ آترواسكلروزناميده مي شود .
مسير ايجاد آترواسكلروز با وجود موارد زيرتسريع مي شود: مصرف دخانيات ، فشارخون يالا، كلسترول بالا، كم تحركي، ديابت، چاقي و اضافه وزن و سابقه خانوادگي بيماري عروق كرونر(پدر و برادركمتر از 55 سال و مادر و خواهركمتر از65سال مبتلا به سكته قلبي يا ايسكمي قلبي شده باشند)
پيشگيري از بيماري عروق كرونر(عروق تغذيه كننده عضله قلب)و كند كردن سير آرترواسكلروز:
1- ترك مصرف دخانيات
2- تغذيه مقدار مناسب مصرف ميوه و سبزيجات، كاهش مصرف چربي به خصوص چربيهاي اشباع،كاهش مصرف شيريني و استفاده از آجيل(با توجه به كالري بالاي اين گروه از مواد غذايي به اندازه كافي مصرف شود )
3- كنترل وزن: با توجه به اينكه چاقي و اضافه وزن از عوامل زمينه ساز بيماريهاي قلبي عروقي و عوامل خطري مانند فشارخون بالا و ديابت است بايد براي كاهش وزن برنامه ريزي شود.
4- فعاليت بدني مناسب روزانه حداقل نيم ساعت فعاليت بدني متوسط، پياده روي نسبتا سريع طوري كه تعداد تنفس و ضربان زياد شود، اما بتوان با همراه خود براحتي صحبت كرد (150 دقيقه فعاليت بدني در هفته با شدت متوسط تا شديد)
5- كنترل قندخون و فشارخون
6- كنترل استرس
گروه بيماري هاي غيرواگير